Психологиялық қорғаныс механизмдері мен копинг тұлғаның мінез-құлқын субьективті реттеуші ретінде зерттелуі

Аңдатпа

Мақалада психологиялық қорғаныс механизмдері мен копинг мінез-құлықтың өзара ортақ сұрақтары талданады. Психологиялық қорғаныс механизмдері мен копинг тұлға әрекетіне субьективті реттеуші компоненттері айқындалады. Зерттеудің мақсаты психоаналитикалық әдістемелер арқылы психологиялық қорғаныс мен копингтің басым стратегияларын анықтау болып табылады. Осы мақсат келесі міндеттер арқылы орындалады: біріншіден, психологиялық қорғаныс механизмдері мен копинг ұғымдары жайында теориялық-әдіснамалық талдам жасау; екіншіден, В.В. Бойко ұсынған психологиялық қорғаныс механизмдерін диагностикалау әдісі арқылы психологиялық қорғаныс механизімі мен копингтің басым стратегияларын анықтау; үшіншіден қорғаныс стилдері мен копинг стратегиялардың тұлғаның өмірлік жағдайға бейімделудегі өзара байланысын зерттеу.

Заманауи психологиялық зерттеулерге теориялық шолу жасалып тақырыптың практикалық мәнділігі нақтыланды. Оның ішінде шетелдік ғалымдардың E. Grebot, B. Paty, N. Girard, Giuseppe M, Perry J., ресейлік ғалымдар Крот А., Соколова А., қазақстандық зерттеушілер Байтемирова К., Лазарева Е. Құсайынов А., Нұрғалиева С. және т.б. еңбектері қаралды, ортақ пікірлері жинақталды. Жалпы айтқанда психологиялық қорғаныс пен копинг-стратегияларды коммуникативті мінез-құлықтың психотехникалары ретінде зерттеліп жүргені анықталды.

Зерттеу нәтижелері тұлғаның қорғаныс механизмдері мен копингтік әрекеттері белгілі бір жағдайда мінез-құлықты субьективті реттеуші компоненттері ретінде өзарабайланыста екенін айқындады. Олар өмірдің кез-келген жағдайында тұлғаның мінез-құлқының өзін-өзі реттеу заңдылықтарын толық түсінуге ықпал етеді. Мақала мазмұнындағы ой-пікірлер психологиялық кеңес беру, психологиялық ағартушылық, түзету мен терапиялық жұмыс барысында тәжірибеде қолданылуы мүмкін.